Outplacement is in Nederland niet wettelijk verplicht, maar kan wél voortvloeien uit goed werkgeverschap, een cao, een vaststellingsovereenkomst of een reorganisatie.

In de praktijk is het meestal de werkgever die outplacement aanbiedt om werknemers te ondersteunen bij ontslag. Hoewel er geen directe wettelijke plicht is, wordt outplacement fiscaal gestimuleerd via de transitievergoeding en verwacht het UWV bij collectief ontslag dat werkgevers werknemers actief helpen bij het vinden van nieuw werk.

Outplacement en de Nederlandse wet

In Nederland is er geen wet die expliciet bepaalt dat een werkgever outplacement moet aanbieden. Toch kunnen er juridische en praktische verplichtingen ontstaan:

• Goed werkgeverschap (Burgerlijk Wetboek, art. 7:611) kan outplacement verplicht maken in redelijke situaties.
• Cao of vaststellingsovereenkomst kan een bindende afspraak bevatten over outplacement.
• Reorganisatie kan leiden tot een indirecte verplichting, omdat het UWV verwacht dat de werkgever inspanningen verricht voor herplaatsing.

Transitievergoeding en outplacement

Sinds 2020 heeft iedere werknemer recht op een transitievergoeding, zelfs als het dienstverband maar één dag heeft geduurd. Wordt de transitievergoeding gebruikt voor outplacement of omscholing, dan geldt een fiscale vrijstelling: over dit deel hoeft geen loonbelasting betaald te worden.

Dit maakt outplacement aantrekkelijk voor zowel werknemer als werkgever. Het traject wordt fiscaal gestimuleerd en verlaagt de netto kosten.

Goed werkgeverschap en outplacement

Werkgevers hebben een zorgplicht richting hun medewerkers. Outplacement kan onder goed werkgeverschap vallen, bijvoorbeeld wanneer:

• een bedrijf verhuist en medewerkers daardoor hun baan verliezen,
• een reorganisatie leidt tot ontslag om bedrijfseconomische redenen,
• werknemers door omstandigheden buiten hun schuld niet meer inzetbaar zijn.

In zulke gevallen getuigt het van goed werkgeverschap – en soms van juridische noodzaak – om een outplacementtraject aan te bieden.

Outplacement bij reorganisatie

Bij collectief ontslag geldt de Wet Melding Collectief Ontslag (WMCO). Werkgevers moeten dan een reorganisatieplan indienen bij het UWV. Van werkgevers wordt verwacht dat zij werknemers actief ondersteunen richting nieuw werk. Outplacement is daarbij vaak het meest passende middel.

Goed werknemerschap

Niet alleen werkgevers hebben verplichtingen. Ook werknemers moeten zich inzetten. Bij ziekte of re-integratie kan van hen verwacht worden dat zij actief meewerken aan begeleiding, bijvoorbeeld binnen de kaders van de Wet Verbetering Poortwachter.

Outplacement in België: wel verplicht

In tegenstelling tot Nederland is outplacement in België veel strikter geregeld.

• Werkgevers zijn verplicht outplacement aan te bieden bij ontslag onder bepaalde voorwaarden.
• Werknemers vanaf 45 jaar kunnen verplicht worden een outplacementtraject te volgen.

Samenvatting – is outplacement verplicht?

• In Nederland: niet wettelijk verplicht, maar kan voortvloeien uit cao, vaststellingsovereenkomst of reorganisatie.
• Via de transitievergoeding is outplacement fiscaal voordelig inzetbaar.
• Goed werkgeverschap kan in de praktijk neerkomen op een verplichting.
• In België: outplacement wel verplicht bij ontslag onder bepaalde voorwaarden.

‍